Janneke van der Pijl-Jansen groeide op achter de stenen muren van de Brink 79. De plek waar Bakkerij Stuurman gevestigd was, een begrip in Deventer. Voor vele Deventenaren een stukje nostalgie. Voor Janneke heel gewoon.

Dat haar ouders een bakkerij hadden op de Brink, waar nu een restaurant is gevestigd, had Janneke mij weleens verteld. Toen ik haar vroeg of zij het leuk vond om iets over haar leven aan de Brink te vertellen, moest ze er even over nadenken. Was het wel interessant genoeg? Blij was ik, dat ze overstag ging. Want geboren en getogen in Deventer aan de Brink en als ondernemersdochter van de laatste eigenaren van Bakkerij Stuurman, mag zij gewoonweg niet ontbreken in de serie van Deventer Verhalen.

 

 

Bakkerij Stuurman

‘De bakkerij was vroeger een begrip in Deventer. Daarbij was de bakkerij ook hofleverancier.’ Met deze woorden introduceert Janneke de bakkerij van haar ouders. Op Facebook vinden we nog een foto van de bakkerij met daarnaast herinneringen van mensen met heel veel reacties over de heerlijke puddingbroodjes, de twaalfuurtjes en menig ander lekkernij. Maar ook herinneren de mensen zich de eigenaren van de bakkerij, waarbij één iemand opmerkt dat het hard werken was.

‘Mijn ouders waren altijd in de bakkerij bezig. Van mij en mijn zussen werd ook verwacht dat wij meehielpen.’ Zo moesten ze speculaas inpakken en pepernoten afwegen tijdens de decembermaand. Maar ook schuifjes vouwen om het gebak in te doen en helpen bij de verkoop van oliebollen en ijs, vanuit wat nu een foodtruck zou heten. ‘Het was gewoon zo en ik vond het wel leuk om mee te helpen. Ik heb later dan ook mijn ondernemersdiploma behaald.’

 

”Elke decembermaand ontving de koningin per post heerlijke speculaas van Bakkerij Stuurman”

 

Het speculaas, daar waren ze bekend om. Elke decembermaand ontving de koningin per post heerlijke speculaas van Bakkerij Stuurman. En ieder jaar weer viel de bedankbrief van het Koninklijk Huis in de bus. Maar hofleverancier zijn betekende meer. ‘We mochten bij evenementen taarten aanbieden, zoals bij Nederland Muziekland aan BZN. Maar ook aan Ed Nijpels toen hij het Speelgoedmuseum bezocht. Zelfs toenmalig koningin Beatrix heeft weleens een bezoek gebracht aan de Brink.’

 

 

Hofleverancier
Bij nader onderzoek bleek dat het predicaat hofleverancier al afgegeven was ten tijde van bakker Stuurman. De grootouders van Janneke, die eerst bakker waren aan het Muggenplein, verhuisden na de overname van bakkerij Stuurman naar de Brink 79, waarna haar ouders als laatste bakkers de bakkerij runden. ‘Wat was mijn vader trots toen hij, na aanvraag voor verlenging, een brief namens de koningin kreeg met de boodschap dat het predicaat hofleverancier werd gehandhaafd. Niet lang erna prijkte een nieuw bord met het koninklijk predicaat aan de voorgevel.’

 

“Ik wilde ook in een huis wonen met een gewone voordeur, net zoals andere kinderen”

 

Wonen in een monumentaal pand
De Brink 79 is een monumentaal pand, een pand met historie. En met de huidige functie als restaurant is het nog maar moeilijk voor te stellen hoe het was om er als gezin te wonen. Met onder de winkel en boven het leefgedeelte, was Janneke soms jaloers op andere kinderen. ‘Ik wilde ook in een huis wonen met een gewone voordeur, net zoals andere kinderen. Wij woonden in de stad en moesten voor onze voordeur altijd door de winkel.’ Daarbij werd er van haar verwacht dat ze altijd netjes tegen de klanten was en altijd netjes gekleed ging. Ze was per slot van rekening wel de dochter van de bakker. De bakker die iedereen kende. En als ze ook maar iets uithaalde, dan duurde het niet lang voordat het haar ouders bereikte.

 

Bron archiefbeeld: archieven.nl, © W Surink

 

Toch was het een gewoon huis voor Janneke. En hoewel ze boven woonden, waren ze meer beneden. Want met aan de voorkant de winkel, achter de bakkerij en de banketbakkerij en daarachter de keuken, was het niet meer dan normaal dat ze voornamelijk beneden leefden. Daarbij hadden haar ouders personeel in dienst, dat ook gewoon door het huis liep. Wanneer ze ’s middags uit school kwam, aten ze gezamenlijk warm in de keuken. ‘Afwassen hoefden we dan ook nooit, want de vaat ging mee met de afwasmachine.’

Andere bestemming
Nadat haar moeder in het jaar 2000 met de bakkerij stopte en het pand verhuurde, is er veel veranderd aan de Brink 79. Zo zijn de ovens eruit en er is veel verbouwd. Vaak komt Janneke er niet meer. Waar vroeger in haar herinnering alles heel groot leek, lijkt het nu heel anders. ‘Nu denk ik als ik boven kom, het is best laag hier. En als mijn kinderen zeggen dat het raar ruikt, dan weet ik dat het door de oudheid van het pand komt. Ik ben niet anders gewend.’ Niet alleen het pand Brink 79 is veranderd. De meeste panden op de Brink hebben een andere bestemming gekregen en ook de uitstraling van het plein is erg veranderd.

De Brink als speeltuin
‘In mijn tijd kon je nog gewoon parkeren op de Brink. Het was ook een plek waar iedereen elkaar kende. Als ik van het station naar huis liep en ik passeerde wat nog steeds de opticien is, dan was ik weer thuis.’ 
De Brink, toentertijd de voortuin van Janneke, roept veel fijne herinneringen op. Hockeyen en tennissen tussen de auto’s en marktkramen op de Brink, spelen op de Lamme van Dieseplein, tennissen tegen de muur in de Menstraat, het kon toen allemaal nog.

 

 

De Brink was ook de plek waar altijd wat te doen was. De plek waar het gebeurde. Van de vrijdag- en zaterdagmarkt, de Deventer Donderdagen, De Goede Vrijdagmarkt tot aan evenementen als Nederland Muziekland, Deventer op Stelten en de Bevrijdingstaptoe op 5 mei. En bij de opnamen van de film Een Brug te Ver konden ze genieten van alle tanks op de Brink. Tijdens de kermis was het hele spektakel van de opbouw, de kermisdagen tot aan de afbouw te volgen. ‘We kregen muntjes voor de kermis, maar mochten niet op zondag gaan. Behalve de laatste zondag. Dan mochten we de muntjes opmaken. En de dag na de kermis, dan hadden wij altijd vrij van school. Dan konden wij eindelijk bijslapen.’ En carnaval? Nee, dat vierden zij niet. ‘Maar mijn moeder zei dat ik wel altijd meeliep te dweilen achter de dweilorkesten op Brink!’

Dorp in een stad
Het wonen op de Brink betekende ook dat Janneke overal dichtbij zat. Ze woonde bijna naast de Bibliotheek en De Waag en had het Speelgoedmuseum om de hoek. ‘Bij het Speelgoedmuseum kwamen wij wel vaker. Mijn zus en ik hebben nog model gestaan voor het museum.’ Maar de Brink was ook dichtbij de Deventer Leerschool. Door de straten van het centrum liep ze naar de lagere school, waarop veel ondernemerskinderen zaten. De ondernemers die elkaar allemaal kenden. De groenteboer van Albert Heijn, Jamin, de poelier op de Brink en ga zo maar door. En nog steeds is het net een dorp in een stad, waar iedereen rondom de Brink elkaar kent. Het is deze gemoedelijkheid en toegankelijkheid die ze als prettig en uniek ervaart voor een stad als Deventer.

 

 

Deventer mijn stad
Voor Janneke is de Brink altijd belangrijk gebleven. Altijd heeft ze daarna in de buurt van het plein gewoond. Van het Bergkwartier tot de Raambuurt. Allemaal plekken op een paar minuten loopafstand van het centrale punt van de stad. En als ze ooit gaat verhuizen, dan wil ze die toren van Deventer kunnen blijven zien. Want Deventer is en blijft haar stad.

 

Fotografie: Viorica Cernica