Met haar man en vier kinderen woont Klazien in de woongemeenschap van klooster Nieuw Sion in Diepenveen. Terwijl ik aan kom lopen zie ik een dame bij de poort van Nieuw Sion staan. Dat zal Klazien zijn. Ik steek mijn hand op, en inderdaad, de dame groet terug. De poort geeft toegang tot het complex van Nieuw Sion, een complex van het voormalige Cisterciënzer klooster Sion.

Ik ken het klooster. Ja, wat heet kennen? Ik herinner mij dat mijn vader vertelde dat hij daar als boer in spé was geweest. Het doel van zijn gang naar het klooster in Diepenveen is mij ontschoten, maar het verhaal dat de monniken niet mochten praten is mij bijgebleven. Mijn moeder vulde dat aan met: ‘ja, één keer per jaar mochten ze spreken’. Dat leek mij als kind ondraaglijk, een onuitvoerbare opdracht om je toewijding aan God te tonen.

 

 

En nu, nu heb ik een afspraak met Klazien op de plek waar zwijgen en stilte jarenlang een verplichting is geweest voor de monniken die daar woonden en werkten. Klazien is een jonge vrouw, zij woont met haar man en vier kinderen in het klooster. Ik loop samen met haar het gebouw in. We komen al gauw in het centrum, de kloostergang. Een gang met bogen, links is de muur afgewisseld met enkele deuren, rechts zijn nissen met gotische ramen met glas in lood. Er is een de binnenplaats te zien. De kloostergang is een arcade – het is de verbinding tussen de verschillende ruimtes, maar ook een meditatieve plek waar niet gesproken mag worden.

Ik ben mij bewust van deze functie en besluit nog niet met het gesprek te beginnen. In de nissen zie ik bordjes staan met teksten over stilte. Uitspraken van bekenden personen zoals Lao-tse (Chinese filosoof) en Gandhi (spiritueel leider uit India): ‘De stilte verlicht je levenspad. Door niet te spreken zie je duidelijker.’

 

Bijzondere plek
Na de helft van de kloostergang gelopen te hebben doet Klazien links een deur open en treden we haar woning binnen. Een grote fotowand met vrolijke gezichten van kinderen, portretten, foto’s van stoeiende kinderen met hun ouders lachen mij toe. We staan in een langwerpige ruimte, links een keukenblok, aan het eind een stoel voor een groot raam. Daar krijg je een inkijk in een geweldige tuin. Mooie bedden met verschillende soorten groente aan het einde van een grasveld.

Klazien neemt mij mee de tuin in. We maken eerst een rondgang over het erf, door de berceau, een prachtige oude beukenhaag waar je tussen de gladde stammen van opstaande takken doorloopt. Terug in het woonhuis nemen we plaats aan de keukentafel. ‘We wonen met ons gezin, met onze gemeenschap op een bijzondere plek’, vertelt Klazien. ‘Daarvan word je je bewust omdat mensen van buiten er vragen over hebben. “Hoe is het om te wonen in een voormalig klooster? Hoe is het om in een gemeenschap te wonen waar je bepaalde verplichtingen mee aangaat?”’ Ik kijk haar aan, en terwijl ik denk: ja, dat snap ik wel, die vragen kwamen ook in mij op, zegt zij: ‘Ja, dat snap ik ook wel. Ik vind het ook geen probleem meer. Het wonen hier is niet doorsnee, het is een keuze die te maken heeft met dat je iets wilt bijdragen aan de wereld.’

Klazien gaat verder. ‘Ons gezin bestaat uit vier kinderen, mijn man en ik. Verder wonen op dit terrein nog negen volwassenen, vier kinderen en enkele jongeren. We eten een keer per week samen en hebben dagelijks onze getijdengebeden. We voelen ons met elkaar verbonden. Voorheen had ik nooit gedacht over het wonen in een woongemeenschap, en al helemaal niet in een omgeving als deze. Ik ben van huis uit protestant, was actief betrokken bij het kerkelijke leven. Door die activiteiten heb ik kennisgemaakt met deze omgeving. In 2018 gingen wij met een jongerengroep vanuit onze kerk in Hoogeveen een weekend naar Nieuw Sion. Jan, mijn man, kwam ons op zondag ophalen. Met name hij was gegrepen door de plek en de beweging. Hij kon het niet loslaten, zo zijn we hier terechtgekomen.’

 

Rust nodig
De bewoners van Nieuw Sion vormen een oecumenische beweging, vertelt Klazien. ‘We zijn een woon-, werk-, en getijdengemeenschap die als missie heeft: dichter bij jezelf, dichter bij de ander, dichter bij God en dichter bij de natuur. Voor mij is het woord verbinden van belang, verbonden zijn met God, met elkaar en met de maatschappij. We willen een rustplek zijn in deze tijd. Niet dat het hier altijd stil is, o nee, helemaal niet. We hebben hier ook festivals met veel muziek. En het gaat ook niet om rust in de zin van “weinig doen”. Als lid van de woongemeenschap besteed je minimaal acht uur per week aan een taak die te maken heeft met activiteiten van de stichting Nieuw Sion. Dat doe je naast je gewone werk. Ik ben leerkracht op een basisschool en Jan werkt in de installatietechniek. Wij zijn een gewoon gezin, ook mijn kinderen hebben een PlayStation.’

 

‘Wij zijn een gewoon gezin, ook mijn kinderen hebben een PlayStation’

 

‘Als lid van de gemeenschap draag je allemaal een verantwoordelijkheid voor de gasten en voor het onderhoud van dit gebouw’, gaat Klazien verder. ‘Zo heb ik bijvoorbeeld regelmatig een gesprek met een van de jongeren die hier wonen. Dit zijn jongeren die een nieuwe weg in willen slaan en de rust nodig hebben om daarover na te denken in wat je een beschermde omgeving zou kunnen noemen.’

In 2013 woonden er in klooster Sion nog maar een twaalftal broeders. Door de leeftijd van de broeders werd het complex veel te groot. Een aantal broeders ging terug naar Westmalle, een vijftal maakte een doorstart in hotel Rijsbergen op Schiermonnikoog. De Cisterciënzers van de Strikte Observantie – een trappistenorde – zetten hun kloosterleven daar door. De gebouwen in Diepenveen werden verkocht aan stichting Nieuw Sion. Het is nog steeds een plaats van God en mag nu ook weer een klooster heten: klooster Nieuw Sion.

 

 

Een moment van ontprikkelen
Onze thee is inmiddels koud geworden, Klazien vertelt en ik zit te schrijven. Ik overzie in een vogelvlucht mijn aantekeningen en Klazien kijkt even voor zich uit, ze richt zich wat op, er verschijnen lichtjes in haar ogen. ‘Vorig jaar zijn we op bezoek geweest bij de monniken op Schiermonnikoog. Het voelde alsof je bij je geliefde opa op bezoek was. Heel fijn. De monniken vinden het geweldig dat er weer geleefd wordt in het klooster, dat de gebruiken doorgaan. Het is niet hetzelfde als vroeger, maar de getijden, de momenten van stilte, gaan wel door. Dagelijks dragen wij zorg voor drie gebedsdiensten in de kerk.’

Voor Klazien is het deelnemen aan de gebedsdiensten een belangrijk moment in haar dagelijkse routine. ‘Je bent bijvoorbeeld de afwasautomaat aan het uitruimen, hoort de klokken en dan maak je telkens weer de keuze stilgezet te worden, de gang naar de kerk te maken en je over te geven aan de dienst, de voorganger (een van ons), aan het samenzijn, aan de stilte. Mijn zintuigen zijn scherper geworden. Ik merk bijvoorbeeld dat, door niet meer mee te lezen bij het lezen uit de bijbel, ik beter, bewuster ben gaan luisteren. Die momenten van stilte, de zeven minuten aan het eind van de bijeenkomst, vind ik heerlijk. Het brengt mij dichter bij mijzelf, bij God, het is een moment om mijn gedachten even op een rij zetten. Naar de kapel gaan is dus niet alleen voorbehouden aan de zondag, het is nu een activiteit van elke dag. Het is een moment van ontprikkelen, een moment waarin ik contact heb met God.

 

 

De klok tikt door. Klazien ziet dat ze moet stoppen. ‘Ik moet nu de kinderen van school halen, die zitten in Deventer op school en vanwege de regen vanochtend heb ik ze met de auto gebracht. Bij mooi weer gaan we op de fiets.’ Ik denk: inderdaad een gewoon gezin, maar wel op een bijzondere plek. Het beeld uit mijn jeugd van klooster Sion, als een sombere donkere plek, is vervangen door een beeld van groen, van levendigheid, waar de stilte nog steeds een belangrijke plek heeft.

 

Fotografie: Viorica Cernica